Zasłużona dla polskiej literatury XX wieku

Była jedną z najwybitniejszych polskich pisarek XX wieku, zapisała się w historii jako ceniona powieściopisarka, nowelistka, autorka dramatów i prozy wspomnieniowej. Urodziła się w zubożałej rodzinie szlacheckiej w Russowie pod Kaliszem, jej ojciec był powstańcem 1863 roku, administratorem majątków ziemskich. Po skończeniu nauki w prywatnych szkołach średnich studiowała za granicą nauki przyrodnicze, socjologię i ekonomię (Lozanna i Bruksela). Podczas I wojny światowej związana była z ruchem ludowym i niepodległościowym, wykładała na kursach oświatowych, organizowała tajną pocztę między zaborami. W niepodległej Polsce pracowała między innymi w Ministerstwie Reform Rolnych. W czasie II wojny światowej brała udział w podziemnej działalności kulturalnej. Po wojnie działała między innymi w PEN Clubie oraz Związku Literatów Polskich. Była sygnatariuszką „Listu 34” pisanego w obronie wolności słowa w marcu 1964 roku.

Twórczość Dąbrowskiej rozwijała się od pozytywistycznego modelu literatury do nowoczesnego realizmu. Pisarka przykładała dużą wagę do wyrazistości psychologicznej postaci oraz dobrze zbudowanej fabuły. Czerpała zarówno z tradycji literatury narodowej, jak i z XX-wiecznej myśli filozoficznej i socjologicznej. Wyrazem uznania dla jej twórczości były liczne nagrody i wyróżnienia, między innymi Państwowa Nagroda Literacka w 1934 roku. Jej niewątpliwie najlepsza powieść „Noce i dnie” znalazła się w dziesiątce najlepszych utworów Plebiscytu 100 książek na 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości zorganizowanego przez Program III Polskiego Radia. 19 maja br. przypada 60. rocznica śmierci tej znakomitej polskiej pisarki.

image 001