Konia z rzędem temu, kto znajdzie w literaturze polskiej równie świetnego komediopisarza jak Aleksander Fredro. Jego sztuki, które powstały w XIX wieku, po dziś dzień bawią nas i uczą, celnie ukazując prawidłowości stosunków międzyludzkich. Dowcipny dialog, humor sytuacyjny, celna riposta i mistrzowskie prowadzenie intrygi to znaki rozpoznawcze jego pisarstwa. Ponadczasowe sztuki Fredry zapewniły mu stałe miejsce w kanonie lektur szkolnych oraz w gronie najwybitniejszych twórców polskiej sztuki teatralnej.
Życie Fredry obfitowało w ciekawe perypetie. Nauki pobierał w domu, walczył u boku Napoleona, poznał, co to rosyjska niewola, dziesięć lat czekał na ślub z ukochaną, która tyle czasu zabiegała o rozwód z pierwszym mężem, działał w Obywatelskim Komitecie Pomocy dla Powstania (Listopadowego), należał do galicyjskiego Sejmu Stanowego. To wielki telegraficzny skrót, który pokazuje, w jak burzliwych czasach przyszło mu żyć i tworzyć. Kiedy w 1822 roku za sprawą ukazania się Ballad i romansów Mickiewicza zaczynał się romantyzm polski, rodzina Fredry za sprawą obrotności jego ojca uzyskała tytuł hrabiowski. Na gruncie literackim doby romantyzmu Aleksander Fredro był twórcą osobny, nie płynął w głównym nurcie naznaczonym martyrologią i mesjanizmem, zamiast tego tworzył znakomite utwory sceniczne i zasłużył sobie na miano hrabiego komedii polskiej. Jego najsłynniejsze sztuki powstały po upadku powstania listopadowego: Pan Jowialski (1832), Śluby panieńskie (1833), Zemsta (1834), Dożywocie (1835). Fredro pisał głównie dla teatru lwowskiego, mówiono, że tworzy swoich bohaterów pod konkretnych aktorów. Jednak jego sztuki były równie chętnie grane na deskach innych teatrów, m.in. Krakowie i Warszawie. Tworzył, jak ujął to Czesław Miłosz, swoistą „komedię temperamentów”, w której często nazwiska określają charakter bohaterów: Milczek, Raptusiewicz, Jowialski. W swoich utworach ośmieszał głupotę, nietolerancję i inne przywary ludzkie, wywołując przy tym salwy śmiechu w salach teatralnych. Jednakowoż Fredro tworząc teatr popularny podkreślał wartość miłości i życia rodzinnego. Do historii przeszedł także jako autor zabawnych i mądrych utworów dla dzieci m.in. Paweł i Gaweł, Małpa w kąpieli, Osiołkowi w żłoby dano.
W 2023 roku obchodzimy Rok Aleksandra Fredry w związku z 230. rocznicą urodzin pisarza. Pomimo upływu lat jest on wciąż jednym z najczęściej wystawianych autorów w polskim teatrze. Po jego dzieła sięgała również rodzima kinematografia: „Zemsta” w reżyserii Andrzeja Wajdy, „Śluby panieńskie” w reżyserii Filipa Bajona. „Miłe cudze kraje, lecz milsza ojczyzna” – mówi w Zdzisław, bohater „Cudzoziemszczyzny”. W myśl tych słów zechciejmy poznać bliżej zabawną, a zarazem wartościową twórczość rodzimego pisarza.
